Gallen

In het najaar wordt bij Natuurpunt Antwerpen Noord een mini-cursus gegeven over "Gallen". De lesgeefster heeft aan mij gevraagd ik voor beeldmateriaal wil zorgen. Dus foto's van verschillende soorten gallen, de grootste mag ik ook doorsnijden om dan van het binnenste foto's te maken.

Rina wist me al te melden dat er langs de antitankgracht in Stabroek ananasgallen groeien, maar dat ik nog wel enkele weken kan wachten alvorens er foto's van te gaan maken. Ook in het Wijtschot weet ik dat er gallen groeien op de eik en de wilg. En daarnet ben ik in de tuin even een ronde gaan maken en op de zomereik in de voortuin heb ik zeker 2 soorten gallen gevonden. Misschien nog een derde soort, maar daar ben ik nog niet uit wat het is.

Mijn oproep: als iemand nog een plekje in de buurt kent waar gallen groeien, geef me dan maar een seintje.

Het Wijtschot erkend als natuurreservaat!

Gisteren kreeg ik bericht dat Vlaams minister voor Leefmilieu Kris Peeters - op de valreep - Het Wijtschot heeft erkend als natuurreservaat! Een meerwaarde voor de natuur én voor mensen.

Dankzij de erkenning krijgt Natuurpunt een jaarlijkse beheersubsidie die ons in staat stelt Het Wijtschot op een duurzame manier te beheren. Daartegenover staat dat we vier maal per jaar een wandeling in het gebied moeten organiseren (wat we nu ook al doen), en dat we jaarrapporten en monitoringsrapporten moeten opstellen om de vorderingen zoals opgesteld in het beheersplan aan te tonen.

Meer info: Persbericht Natuurpunt Antwerpen Noord

Een nieuw natuurgebiedje

Zaterdag zijn we met de fotoclub naar het Wijtschot getrokken. Omdat ik sinds eind vorig jaar conservator ben van dit mooie, maar onbekende stukje natuur in Schoten, moest ik natuurlijk mee.

De dag begon grijs, maar af en toe kwam de zon er wel door. Met 9 mannen (Herman, Luc & Arne, Swa, Eric, Paul, Nestor, Eddy en ikzelf) stapten we door het Reeënbos zonder iets te fotograferen, maar boven op de westelijke dijk werd er voor de eerste keer gestopt bij de gevlekte rietorchis, die intussen wel is uitgebloeid. Gelukkig zijn er heel wat andere bloemen die al in bloei staan. Maar vooral de beestjes kregen veel aandacht. Er zaten veel zebrarupsen op het jacobskruiskruid (nvdr - een zebrarups is de rups van de sint-jakobsvlinder). En op het riet zaten veel soldaatjes. Op de kruidenberm achteraan, zagen we nog meer soldaatjes, maar ook lieveheersbeestjes, zowel zevenstip als "den aziaat" (veelkleurig aziatisch lieveheersbeestje - een exoot).

Arne had nog een foto gemaakt van een slijmerig ding, dat we na wat zoeken ook terugvonden tussen de keutels. We dachten eerst aan uitwerpselen, maar nader onderzoek met het zakmes bracht een zwam aan het licht. Welke zwam wisten we niet.

Ik zag nog een grote libel vliegen, en bij een rondgang rond de plas zag ik nog een pantserjuffer zitten, maar net toen ik de statiefpoten in het gras zette, ging het beestje natuurlijk vliegen. Bestemming onbekend. De honingklaver stond meters hoog, leuk om als natuurlijke schuilhut te dienen en natuurfotografen in actie te fotograferen...

Arne is wel de speurneus van de groep, want hij vond ook nog enkele kleine eitjes bij een hol. Waarschijnlijk zijn het vogeleitjes, want er lag wat mos bij en een paar vogelpluimpjes. Hoe de eitjes daar terecht zijn gekomen, weet ik niet.

Even later kwam Herman terug naar de groep en hij vroeg of ik een dier kende, zo ongeveer 20 à 25 cm lang, grijs met zwart, laag bij de grond, dat een wat knorrend geluid maken. Hij was er redelijk zeker van dat het jonge dieren waren. Ze staken het weggetje op de oostelijke berm van de put over. Herman had er wel spijt van dat hij er geen foto van heeft kunnen maken. En ik heb er spijt van dat ik het niet gezien heb. Ondertussen zijn we er nog niet uit wat hij gezien heeft, maar ik denk de mogelijkheden te kunnen beperken tot steenmarter of bunzing.

Na de ontdekking van de gevlekte rietorchis is dit weer een prachtige waarneming voor het Wijtschot!

Rond half twaalf keerde iedereen terug naar huis. Voor echt goeie natuurfoto's was er wat teveel wind, maar enkelen hebben weer een nieuw natuurgebiedje leren kennen, waar ze zeker nog eens gaan terugkomen. Het is namelijk een ideaal gebied voor macrofotografie. Klein maar fijn, en met een grote diversiteit aan onderwerpen!

Allemaal beestjes!

Maandagavond eindelijk kunnen doen wat ik zaterdagnamiddag al wou doen. Door het slechte weer toen, is het er niet van gekomen. Maar daarstraks is het redelijk droog gebleven, op een paar druppels in de Wijtschotbaan na. Het heeft nog wel behoorlijk gedonderd, maar er is geen druppel meer uitgevallen. De zon kwam er zelfs nog door.

Ik ging eigenlijk naar het Wijtschot om eens te zien of ik nog andere exemplaren van de gevlekte rietorchis kan vinden in de omgeving van dat ene exemplaar. De bloem die zo mooi stond te pronken, is nu uitgebloeid. Maar in de omgeving heb ik geen andere orchideeën gevonden, wel veel paarse bloempje van de wikke. En ook een golfbal...

Maar wat ik vooral veel gezien heb, zijn beestjes! Insecten! Veel verschillende soorten motjes die opvlogen als ik door het hoge gras struinde, hier en daar wat sprinkhaantjes, larven van lieveheersbeestjes, af en toe een rups, 2 soorten lieveheersbeestjes (zevenstip en "den Aziaat"), zebrarupsen op het jakobskruiskruid en zelfs een dikkopje op brandnetel dat niet wou gaan vliegen. In de put is de witte en de gele honingklaver fors gegroeid (het is een ondoordringbaar bosje geworden), ook de wilg en het riet schieten goed op. In het kanaaltje staat nog wat water, maar het noordelijke plasje is drooggevallen en in de grote plas staat nog een klein beetje water. Bootsmannetjes en libellen en waterjuffers heb ik op dit late uur niet meer gezien.

En natuurlijk heb ik van veel van die beestjes macrofoto's gemaakt met mijn Canon A80 (zonder omgekeerde 50mm - die had ik zelfs niet meegenomen omdat het daarvoor al te donker was).

Ik heb er meer dan anderhalf uur rondgelopen, en meteen wat verkenning gedaan voor zaterdag. Ik heb er zelfs nog een weggetje ontdekt waar ik nooit eerder was doorgelopen!

Thuisgekomen begon nog het moeilijkste werk: de inventarislijst van het Wijtschot aanvullen (dat viel nog mee) en ook de rupsen determineren...(fioeuw) Voor die twee rupsen heb ik 2 en 3 mogelijke namen overgehouden, maar ik kom er niet uit. Morgenavond eens wat foto's op het forum plaatsen en eens horen wat die zeggen...

Argus fotowedstrijd afgesloten

Vrijdag was de laatste dag om foto's binnen te sturen voor de Argus fotowedstrijd "Natuur en milieu in pixels". Er was op voorhand reeds gewaarschuwd niet tot het allerlaatste moment te wachten met uploaden.

Omdat ik donderdagavond geen tijd had, en omdat ik toch nog zeker twee foto's wou uploaden, heb ik vrijdag rond 19 uur mijn laatste twee foto's opgeladen. De laatste foto heb ik niet meer kunnen verifiëren of het uploaden gelukt was, maar we zullen we zien. Toen ik 's avonds rond half twaalf nog eens wou gaan kijken, lag het systeem plat. En sinds vandaag is mijn account gelocked.

Ik heb in totaal 14 foto's opgeladen in 5 verschillende categorieën. We zullen wel zien hoever de foto's geraken. Wordt zeker vervolgd... ergens in het najaar.

Cursus relatie planten-insecten

De werkgroep NME (Natuur- en Milieu-Educatie) van Natuurpunt Antwerpen Noord organiseerde een minicursus voor de eigen natuurgidsen over de relatie tussen planten en insecten. Best wel een interessante cursus. We leerden eerst welke voordelen insecten hebben van planten en nadien hoe bloemen kunnen profiteren van insecten voor de bestuiving en de verspreiding van zaad. Vrijdagavond was het theorieles en zaterdagvoormiddag praktijk in de natuur.tuin in Ekeren.

Die tuin staat vol met mooie bloemen, en als je goed kijkt, vind je heel veel insecten. We vonden een rups (waarschijnlijk van een bastaardsatijnvlinder), een graswants, een andere wants, een nimfe van een wants, een maskerbijtje, ... Op het blad van de Europese vogelkers vond ik nog een lege pop van een lieveheersbeestje. We bekeken voorts de nectarklieren op het blad van een Europese vogelkers door een veldbino en zagen toen ook enkele bladluizen rondkruipen. Op de grote teunisbloem zag ik ook nog een kameleonspin, maar het beestje had het niet voorzien op mijn 50mm lens en kroop altijd weg...

Kortom, een praktijkgerichte minicursus om planten en insecten in de toekomst met andere ogen te gaan bekijken.

In september komt er zo een minicursus over gallen. En Annie heeft mij gevraagd om voor beeldmateriaal te zorgen. Dus als iemand een plekje kent waar ik gallen kan gaan fotograferen, laat het me dan maar weten...

Zomerkamp in de Doode Bemde

Nu ik weet dat ik in juli gewoon kan blijven werken bij Siemens, kan ik eindelijk eens wat aan verlofplanning gaan doen. Ik had me om die reden ook nog niet ingeschreven voor een reis bij KrisKras, maar intussen zijn bijna alle reizen in juli en augustus volzet. Maar voor zulke gevallen heb ik wel een noodplan klaar.: het zomerkamp in de Doode Bemde.

Vier jaar geleden heb ik dat voor de eerste keer gedaan, en dat was echt wel leuk. Overdag gaan helpen op het veld, gaan hooien, en in de late namiddag eens gaan zwemmen (in een zwemvijver), een toerke met de fiets gaan doen, een ander natuurgebiedje bezoeken, ... Kortom, een mix van werken en ontspanning. De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud (kortweg: VHM) organiseren dat zomerkamp ieder jaar, maar de voorbije jaren ging ik dan met KrisKras op reis, of moest ik werken. Dus ga ik dit jaar nog eens mee op kamp.

Waarschijnlijk gaat er nog iemand mee die er vier jaar geleden ook bij was, dus dat is al tof. En voor de rest leren we op die manier weeral nieuwe mensen kennen. Ik ga straks het inschrijvingsformulier eens invullen en opsturen.

Ik ben alleen nog aan het twijfelen of ik mijn fotorugzak ga meesleuren of dat ik enkel mijn klein digitaaltje ga meenemen. Als we op het veld gaan werken, laat ik die rugzak liever niet zo onbeheerd achter (ook al komen er op die velden zelden vreemde mensen), maar aan de andere kant is de Doode Bemde wel een prachtig natuurgebied dat erom vraagt om met goed materiaal gefotografeerd te worden. Dus ik ben er nog niet uit, maar ik heb nog wel even de tijd voor ik de knoop moet doorhakken...

Rotbeesten!

Net toen ik een email aan het schrijven was over het Wijtschot, met daarin een waarschuwing voor teken in het natuurgebied, voelde ik iets jeuken onder mijn T-shirt. En inderdaad, weer een teek. *ZUCHT* Zo'n piepklein geval, maar 't kan behoorlijk jeuken. Ik heb het beestje er met een fijne pincet uitgetrokken, want een tekentang is in dit geval veel te "lomp" gereedschap.

Dat was dus nummer 7 die me gebeten heeft, en de zomer is nog niet eens begonnen...

Gevlekte rietorchis

Het vervolg is er sneller dan gedacht.

Stefan heeft de orchidee in het Wijtschot aan de hand van mijn foto's kunnen determineren als een Gevlekte rietorchis. Dus geen gevlekte orchis, noch bosorchis. Sommige botanici beschouwen de gevlekte rietorchis als een variëteit van de rietorchis (Dactylorhiza praetermissa var. junialis), anderen als een aparte soort (Dactylorhiza pardalina).

Alleszins een knappe vondst voor het Wijtschot, een klein natuurgebied in Schoten, amper 6,5 ha groot, dat ondanks zijn jonge leeftijd toch heel wat schatten herbergt.

Orchidee

De orchidee in het Wijtschot blijft voor beweging zorgen. Zelf kwam ik na een lastige determinatie (teveel verschillende kenmerken) tot de gevlekte orchis, maar was ook niet helemaal zeker van de zaak. Ik stuurde de melding van begin juni door naar de leden van de fotoclub. De Swa is gaan kijken en heeft er ook een paar foto's van gemaakt. Hij heeft de melding doorgegeven aan Herman Orlent, een orchideeënkenner. Die heeft het secretariaat van Natuurpunt in Ekeren op de hoogte gebracht, waarna Wouter de email naar mij en naar Hugo doorstuurde. Eigenlijk ben ik samen met Leo terreinbeheerder in het Wijtschot, maar Leo heeft geen emailadres, dus heb ik Leo per telefoon op de hoogte gebracht.

Herman schreef echter dat de bloem waarschijnlijk een hybride is, met kenmerken van zeker 2 en misschien wel 3 soorten Dactylorhiza's. Verder vroeg hij of er in het verleden al andere waarnemingen van Dactylorhiza's geweest waren. Daar heb ik geen weet van, en ook Leo kon daar niet positief op antwoorden.

Ondertussen heb ik Herman bedankt voor zijn melding en determinatie, en voor de opvolging Stefan en Hugo in CC gezet. Nu weet Stefan ook heel wat over orchideeën, en hij kwam met het vermoeden van een Bosorchis omwille van het substraat in het Wijtschot: kalkrijk, opgespoten zand. Voor meer zekerheid heb ik hem nog wat foto's bezorgd.

Ook van Herman kreeg ik een reactie dat ik eens in de nabije omgeving van de bloem (100 à 200 meter) moet gaan kijken of er geen andere exemplaren staan. Dus ga ik vanavond nog eens terug naar het Wijtschot voor een uitgebreidere zoektocht.

Wordt vervolgd...

Een zwam in de tuin

Op een van de eiken in onze tuin komt een zwam tevoorschijn uit de schors. De zwam zit blijkbaar alleen maar onderaan de boom, maar is wel op twee plaatsen zichtbaar.



Ik heb het dikke boek van Hans Vermeulen van de zwammen in Vlaanderen er eens bijgenomen, en na een eerste determinatie kom ik uit bij de houtknotszwam, maar daar ben ik niet echt tevreden mee. Ik zal er volgende week eens wat foto's van nemen en op het forum natuurfotografie posten. Misschien is er daar iemand die mij verder kan helpen...

Edit (27 juni): het is inderdaad de houtknotszwam. De zwam is intussen nog goed gegroeid.

"Moord in het Wijtschot"

Dit klinkt luguber, maar het was nodig...

Met het mooie weer ben ik gisteren nog eens naar het Wijtschot getrokken. Ik had zaterdag een melding gekregen van een gevlekte orchis, dus wou ik toch eens gaan kijken. Met momenten was het plakken en puffen in de drukkende hitte.

De gevlekte orchis stond mooi te pronken naast het pad. Door het gras wat opzij te duwen, kon ik er een paar mooie foto's van maken. Maar toen ik rechtstond, gebeurde de eerste moord... In de put heb ik me een tijdje kunnen bezighouden met gewone bootsmannetjes. Leuk zoals die daar op hun rug drijven. Maar wel nogal klein in beeld, en als ik ze wat groter dacht te hebben, kon ik niet meer scherpstellen. Dit doet me toch weer verlangen naar een echte macrolens. Het mannetje platbuik dat er rondvloog, ging af en toe zitten, en die heb ik nu ook digitaal op foto. Analoog had ik die 2 jaar geleden al in de Bospolder gefotografeerd.

In het wilgenbos in de put heb ik nog heel wat exemplaren breedbladige wespenorchis gevonden, maar natuurlijk nog niet in bloei... Toen ik terug op het pad op de westelijke putrand stond, gebeurden nog 2 moorden. En toen ik terug bij mijn fiets was, gebeurde de laatste moord.

Nee, het waren geen muggen. Maar wel teken! Rotbeesten! Piepklein, je zou bijna denken dat het stofjes zijn... En het straffe van al: 's avonds na het douchen, heb ik zowel op mijn linker- als op mijn rechtervoet nog een teek uitgetrokken. Weeral van die piepkleine opdondertjes! Je zou er de "weubbes" van krijgen... (en daarmee staat de tekenteller intussen op zes!)